İlk Yardım Nasıl Yapılır? Püf Noktaları
Hayatın ne getireceği belli olmaz. Bu yüzden her an biri, sizin edeceğiniz yardıma ihtiyaç duyabilir. Her ne kadar ilk yardım bilseniz bile kesinlikle 112 Acil Servis’i aramalısınız. UNUTMAYIN, yaralı ve tıbbi yardıma muhtaç biri için geçen her saniye hastanın aleyhinedir!
1- Önce Ortam Güvenliği!
Acil yardım gereken her durumda sizin de ikinci bir kazazede olmamanız için, öncelikle ortam güvenliğini sağlayın. Örn: Karanlık bir yolda kaza olmuş ise fosforlu yelek giyin.
2- Acil Yardım Çantası Hazırlayın!
Evde ve araçta acil durumlar için sizin ve ailenizin kronik hastalıklarında da kullanabileceğiniz, acil yardım çantası hazırlayın. Yardım çantasını her ay sonu yenileyin, kesik olan gereksinimleri tamamlayın.
3- Uygulamalı İlk Yardım Eğitimi Alın!
Sertifikalı bir merkezden uygulamalı ilk yardım eğitimi alın. (Halk Eğitim Merkezleri). Haberlerde gördüğünüz yaralanmalarda, kazalarda, hastalıklarda “başıma gelirse ne yaparım” egzersizleri yapın ve bu tarz senaryolara hazırlıklı olun. Deprem, yangın gibi olağanüstü durumlar için, afet başa gelmeden sevdiklerinizle birlikte uygulayabileceğiniz, öncesi, anı ve sonrası için bol-bol alternatif plan yapın ve yılda en az bir kez prova yapın.
4- Kanayan Yere Baskı Uygulayın!
Kanamalı yaralanmalarda akan kanı durdurmak için en iyi yapılabilecek müdahale, kanayan yere baskı uygulamaktır. Trafik kazaları, iş ve ev kazaları olmak üzere birçok insan yaşamını yitirme sebebi kan kaybıdır. Üstünüzdeki tişörtü kanayan yaraya baskı yaparken kullanabilirsiniz.
5- Kazazedeyi tek başınıza taşımayın!
Acil durumlarda kazazede ya da hastanın yol kenarına çekilmesi için tek başınıza taşımaya çalışmayın. Yoldan araç durdurmaya çalışın ve toplu bir şekilde hastayı kenara taşıyın. Yaşamı tehdit eden, kanama, göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı gibi durumlarda özelikle kent ortamında 112 acil çağrı numarasını bir an önce aramakta fayda vardır.
6- Hastanın Şoka Girmesini Engelleyin!
Baş dönmesiyle başlayan bayılma hissi durumlarında hasta ya da kazazedeyi düz bir zemine yatırarak el ve ayaklarını kalp seviyesinde en az 30 cm yukarda tutmak şoka girmesini engelleyebilir. Fenalık hissine eşlik eden göğüs ağrısı, şiddetli baş ağrısı ya da solunum sıkıntısı söz konusu ise bu kez yarı oturur durumda, dizler katlı vaziyette ileri yardım getirecek sağlık ekibini beklemekte yarar vardır.
7- Nöbet Durumlarında Hastaya Doğru Müdahale Önemli!
Bilinci kapanan, fakat kalbi atan ve solunumu olan kazazede ya da hastalarda ise, kişiyi yan yatar durumda (koma-recovery pozisyonu) bekletilmelidir. Bu sayede dilin geriye kaçarak soluk yolunu tıkaması, mide içeriğinin akciğerlere kaçması gibi durumlar engellenir.
8- Yanıklara Dikkat!
Oldukça yanlış uygulama yapılan durumlardan biride yanıklardır. Diş macunu, salça, yoğurt benzeri gıdalar yanık bölgesine uygulanmamalıdır. Yine kulaktan dolma bilgilerle tıbbi ilaç ve merhemler, kremler uygulamaktan kaçınılmalıdır. Yanığın yeri, derinliği, genişliği gibi birçok kritere göre tedavisi değişkenlik gösterir. İlk yardım adına yapılacak en doğru girişim ısı yaymaya devam edebilecek takı, giysi vs’nin süratle yanık bölgesinde uzaklaştırılması, akar serin musluk suyu altına tuttuktan sonra yanan bölgeyi temiz bir bez ya da mutfaklarda sıkça kullanılan streç film ile bir kat sararken yakın sağlık kurumuna gitmektir.
9- Kırık veya Çıkık Durumlarına Karşı Dikkatli Olun
Kırıklar, çıkıklar, burkulmalar kendilerini ciddiyetlerine göre “ağrı “ ve “fonksiyon kaybı” gibi kendilerini belli ederler. Şayet kazazede bilinç kaybı yaşıyor ve sözlü iletişim kuramıyorsanız, ilk yardımcı çok dikkatli olmalı ve kırık şüphesi olan uzuvda, şekil bozukluğu, şişme, morarma yada solukluk, elle muayenede özellikle kırıklarda çıtırtı aramalıdır. Kırık yada çıkık şüphesi olan bölge olabildiğince kalp hizasında ve komşu iki eklem oynamayacak şekilde sabitlenmeli, tahta, alüminyum benzeri, uzuv boyutlarına uygun bir malzeme ile oynamaz hale getirilmelidir.
10- Zehirlenmelerde Hastayı Kusturmayın!
Zehirlenmelerde, zehirlenen hastanın içtiği madde yakıcı kimyasallardan ise(tuz ruhu-kezzap, çamaşır suyu-deterjanlar gibi) asla kusturulmaz. Kusturma zehirlenmelerde genel olarak önerilmez. Zehirlenme bozuk gıda vb nedenli ise vücut ani bir refleks ile bulantı yaparak kusmaya sebebiyet verir. Gıda mideyi geçmişse ishal ile atmaya çalışır. Burada temizlik esnasın da kaybedilen su ve elektrolitlerin, özellikle çocuk ve yaşlılarda yerine konulması önem arz eder. Ulusal zehir danışma merkezi ücretsiz 114 numaralı hattan tüm zehirlenmelerde yardımcı olmaktadır.
